Karl Marks və Fridrix Engels “Kommunist Partiyasının Manifesti”ndə bəyan etdilər: “Bütün ölkələrin proletarları, birləşin!” Şüarın müəllifləri onun burjua hakimiyyətinə qarşı sinfi döyüşlər üçün əhəmiyyətini göstərdilər. Eyni zamanda, Marks və Engels sosializm uğrunda mübarizədə ən mühüm prinsiplərdən birinə çevrilən proletar beynəlmiləlçiliyi prinsipini irəli sürdülər və elmi cəhətdən əsaslandırdılar.
Proletar beynəlmiləlçiliyi burjua təbliğatının iddia etdiyi kimi Marksın və ya Leninin ixtirası deyil. Onun əsasını müxtəlif ölkələrin və xalqların fəhlə sinfinin maraqlarının birliyi təşkil edir. Proletar beynəlmiləlçiliyi ideologiyası fəhlələrin öz hüquqları uğrunda mübarizə təcrübəsinin elmi şəkildə ümumiləşdirilməsinin nəticəsi idi.
Beynəlxalq fəhlə həmrəyliyi tarixdə proletar beynəlmiləlçiliyinin ilk ifadə forması oldu. Fəhlələr öz səylərini əlaqələndirərək kapitalist zülmü ilə mübarizə aparan döyüşçülər üçün pul, paltar və yemək toplayırdılar. Bu təcrübə tez bir zamanda vahid fəaliyyətin daha yüksək formalarına çevrildi. Tətillər və küçə etirazları koordinasiya edildi. Fəhlə hərəkatı iştirakçılarının beynəlxalq görüşləri keçirildi. Bu böyük iş nəticəsində Kommunist İnternasionalı ümumdünya hərəkatı kimi böyüdü.
Proletar beynəlmiləlçiliyi ideologiyasını V.İ. Lenin inkişaf etdirdi. 1905-ci ilin yazında, Rus-Yapon müharibəsi və Birinci Rus İnqilabının başlanğıcı zamanı o, şovinistlərə qarşı duraraq belə bir çağırış etdi: “Müxtəlif millətlərdən və ya müxtəlif dinlərdən olan işçilər arasında düşmənçilik rədd olsun!” Bu cür düşmənçilik yalnız proletariatın zülmətində və parçalanmasında yaşayan soyğunçulara və tiranlara sərf edir. Yəhudi və xristian, erməni və azərbaycanlı, polyak və rus, fin və isveç, latış və alman - hamı, hamı sosializmin vahid bayrağı altında birlikdə yürüş etməlidir. Bütün zəhmətkeşlər qardaşdırlar və onların möhkəm birliyi zəhmətkeş və məzlum bəşəriyyətin səadət və xoşbəxtliyinin yeganə təminatçısıdır.
Lenin nəzəriyyə və siyasət məsələlərini proletariatın azadlıq mübarizəsinin maraqları əsasında qaldırdı və həll etdi. Eyni zamanda bütün dünyada kapitalizmin vəziyyətini və sinfi mübarizənin gedişatını diqqətlə təhlil etdi. Bolşevizmin banisi vurğulayırdı: “Biz... milli təcridin əleyhdarlarıyıq. Biz beynəlmiləlçiyik”.
Leninin doğruluğunu Böyük Oktyabr təsdiq etdi. Rus fəhlə sinfi öz ölkələrində hakim qüvvəyə çevrildi. Planetin ən ucqar guşələrində rus inqilabının həyəcan təbili çalındı. "Bolşeviklərin taktikası düzgün idi, yeganə beynəlmiləlçi taktika idi" deyə Lenin vurğulayırdı. “Bu taktika böyük uğurla əsaslandırıldı, çünki bolşevizm... dünya bolşevizmi oldu, sosial şovinizmdən və sosial pasifizmdən konkret, praktiki olaraq fərqlənən ideya, nəzəriyyə, proqram, taktika verdi”. Bu, bütün dünyada inqilabi hərəkatın yüksəlişinə səbəb oldu.
İkinci Dünya Müharibəsi illərində proletar beynəlmiləlçiliyi ideyaları maliyyə oliqarxiyasının məhsulu olan faşist ideologiyası üzərində qələbə çaldı. Xalqların dostluğu və qardaşlığı millətçiliyin və irqi nifrətin canavar gülüşünə qalib gəldi.
Heç kimə sirr deyil ki, Hitler və onun ətrafı SSRİ-ni “ayaqları gildən olan nəhəng” hesab edirdilər. Onlar daxili parçalanmaya və millətlərarası toqquşmaya ümid edirdilər. Lakin sovet xalqlarının dostluğu müharibənin sınağından çıxdı və daha da möhkəmləndi.
Bəli, satqınlar var idi. Və onlar təkcə istismarçıların keçmiş təbəqələrinə deyil, həm də xırda burjua “bataqlığına” aid idilər. Lakin ayrı-ayrı satqınlara baxmayaraq, Sovet İttifaqında sinfi parçalanmanın olmaması ictimai birliyin və xalqların qardaşlığının mövcudluğu 1945-ci ilin mayında Qələbənin əsas şərti oldu.
SSRİ-nin faşist Almaniyasına və imperialist Yaponiyaya qarşı müharibəsi təkcə daxili xarakter daşımırdı. Mübarizə başqa xalqların azadlığı, bütün bəşəriyyətin faşizm əsarətindən xilası üçün aparılırdı. Proletar beynəlmiləlizmi ideyalarına sadiq qalan Ümumittifaq Kommunist (boşeviklər) Partiyası sovet əsgərini müqəddəs azadlıq missiyasına ruhlandırdı.
Alman nasizminə, italyan faşizminə və yapon militarizminə qarşı mübarizədə sovet xalqı və onun Qırmızı Ordusu həm vətənpərvərlik, həm də beynəlmiləl borcunu yerinə yetirdilər. Onlar Cənub-Şərqi və Mərkəzi Avropa xalqlarına, Çin, Koreya və Asiyanın digər xalqlarına öz milli azadlıq mübarizəsində köməyə gəldilər.
Faşizmə qarşı mübarizədə Sovet İttifaqı xalqları ilə Avropa və Asiya xalqları arasında əlaqələr möhkəmləndi. Sovet əsgərləri, partizanları, gizli döyüşçülər, çexoslovak, polşa, alban, rumın, bolqar kommunistləri və vətənpərvərləri ilə birlikdə Yuqoslaviya Xalq Azadlıq Ordusunun qoşunları işğalçılara qarşı vuruşmuşlar. Çin vətənpərvərləri, Monqolustan Xalq Respublikasının qoşunları və Koreya kommunist partizanları yapon militaristlərini darmadağın etməyə kömək etdilər. SSRİ öz ərazisində antifaşistlər sırasından bir sıra Avropa ölkələrinin hərbi hissələrinin formalaşmasına kömək etdi.
İkinci Dünya Müharibəsinin nəticələri göstərir ki, faşistlərin əsarətinə düşmüş xalqların milli azadlıq mübarizəsi irtica qüvvələrinin məğlubiyyətinin ən mühüm amilidir.
Müharibənin son mərhələsində SSRİ-nin “müttəfiqlərinin” davranışı da az əhəmiyyət kəsb etmir. Onlar tərəfindən Avropa dövlətlərində kommunist qüvvələrin hakimiyyətə gəlməsinin qarşısını almaq üçün fəal səylər göstərilirdi. Və bu, onların Hitlerizmlə mübarizəyə töhfələrinə baxmayaraq edilib. U.Çörçil Londonda əyləşən sağ partiyaların və nasistlər tərəfindən işğal olunmuş ölkələrin “cib” hökumətlərinin nümayəndələri ilə bir sıra gizli görüşlər keçirdi. Partizan və milli-azadlıq hərəkatını ləngitmək vəzifəsi qoyulmuşdu. Kommunistlərin Müqavimət hərəkatının liderliyindən çıxarılması üçün ssenarilər nəzərdən keçirilirdi.
İmperialistlərin səyləri Avropada sosialist birliyinin yaradılmasına mane olmadı. Qərb ölkələrində kommunist partiyalarının rolu xeyli artmışdır. İmperializmin müstəmləkə sisteminin dağılması üçün şərait hazırlanmışdı.
Müharibədən sonra proletar beynəlmiləlçiliyinin əhəmiyyəti artmaqda davam etdi. Həyat özü öz prinsiplərini yeni dövlətlər - SSRİ-nin müttəfiqləri arasında münasibətlərin əsasına çevirdi. Sosialist beynəlmiləlçiliyi formalaşmağa başladı. Onun əsasını Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurası çərçivəsində dövlətlərin iqtisadi inteqrasiyası təşkil edirdi. Bu, sosializm qüvvələrinin toplanmasında yeni mərhələ idi - imperialist qloballaşmanın amerikan üslubunda canlı alternativliyi oldu.
Sosialist inteqrasiyası təkcə iqtisadi deyil, həm də sosial, siyasi və mədəni ölçülərə malik idi. Onun ideoloji əsasları proletar beynəlmiləlçiliyi prinsipindən irəli gəlirdi.
Sosializm, o cümlədən SSRİ-də burjua millətçiliyi və şovinizm qırıntılarının köməyi ilə sındırıldı. Biz öz acı təcrübəmizdən sosialist dövlətlərinin sükanı arxasına keçmiş partiyalar üçün proletar beynəlmiləlçiliyi prinsiplərindən uzaqlaşmağın nə qədər ölümcül olduğunu öyrəndik.
Ötən əsrin sonlarında məğlubiyyətlərimizin təcrübəsi, Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurası və SSRİ-nin dağılması, sosializmin müvəqqəti geri çəkilməsi bizə xatırladır ki, proletar beynəlmiləlçiliyi prinsipləri öz-özünə qalib gələ bilməz. Kommunist partiyalarının planlı, sistemli və davamlı işi onların həyata keçirilməsi, gənc yoldaşlarının tərbiyəsi üçün lazımdır.
İnsan zəhmətkeşlərin beynəlmiləl həmrəyliyinin, bütün dünyanın inqilabi qüvvələrinin beynəlmiləl birləşməsinin qəti tərəfdarı olmasa, kommunist ola bilməz. Proletar beynəlmiləlçiliyinə sədaqət hər bir kommunistin və hər bir kommunist partiyasının siyasi yetkinliyinin ən mühüm meyarıdır. Bu prinsip ən ardıcıl anti-müstəmləkəçilik, anti-irqçilik, anti-faşist mövqeyinin təməl əsasını təşkil edir.
0 Комментарии