Hakim istismarçı sinif, burjuaziya hər şeyi edir ki, proletariatı sosialist inqilabını rədd etməyə məcbur etsin və bununla da onun kapitalist sistemini əbədi olaraq qoruyub saxlasın. Bizi inandırmağa çalışır ki, indi inqilab qeyri-mümkün və lazımsızdır. Bunun üçün cəmiyyətə hər cür miflər təqdim edir. Onun sevimli miflərindən biri belə səslənir: "Artıq siniflər yoxdur, sinfi fərqlər silinib. Proletariat artıq proletariat deyil, çünki o, daha yaxşı yaşamağa başlayıb və indi "itirəcək bir şeyi var". Ona görə də indi inqilab gərəksiz və qeyri-mümkündür”.
Maraqlıdır ki, bu mifi özünü sosializm tərəfdarı hesab edən bir dəstə xırda burjua xadimləri də təkrarlayırlar. Nəzəri zəifliklərinə və ideoloji qeyri-sabitliyinə görə onlar bu mifi qəbul edib təkrar etməyə başlayırlar – burjuaziyanın böyük zövqü və onun böyük faydası üçün. Bu yazıda bu mifləri təhlil edəcəyik.
Birincisi, “sinfi fərqlərin silinməsi” ilə bağlı. Bu silmə yalnız hər cür xırda burjua çaşqınlarının təxəyyülündə mövcuddur. Reallıqda cəmiyyətimizdə sinfi fərqlərin hər hansı bir şəkildə silinməsindən söhbət gedə bilməz. O, aydın şəkildə iki əsas sinfə - burjuaziya və proletariata bölünür. Burjuaziya hələ də bütün istehsal vasitələrinə sahibdir. Və bundan istifadə edərək, proletariatı ona öz işçi qüvvəsini satmağa məcbur edir, onu istismar edir və əməyini mənimsəyir. Lakin proletariatın hələ də heç bir istehsal vasitəsi yoxdur. Və bu səbəbdən də öz işçi qüvvəsini kapitalistə sataraq, onu öz əməyi ilə zənginləşdirərək, istismar edilərək yaşamağa məcbur olur.
Beləliklə, cəmiyyətimizin burjuaziya və proletariata sinf kimi bölünməsi mümkün olduğu qədər aydındır. Bu iki sinif də həyat tərzinə görə çox aydın şəkildə bölünür. Onlar iki fərqli dünyada yaşayırlar və çətin ki, kəsişərlər. Kapitalist öz dəbdəbəli ofisində avropa keyfiyyətli təmiri, kondisioneri, soyuducusu və şəxsi katibəsi ilə işləyir, öz elit bağ villalarında yaşayır, hasarlanır və mühafizə olunur. Şəxsi avtomobilini və ya xidməti avtomobilini şəxsi sürücüsü ilə sürür, bahalı xarici kurortlarda dincəlir, qapalı klublarda dostları ilə ünsiyyət qurur, elit restoranlarına baş çəkir, fitnes mərkəzlərində, hovuzlarlarda, ulduzların və məşhurların konsertlərində əylənir.
Proletar isə iş tapdığı təqdirdə dəzgahda, tökmə sobasının yanında, hündürmərtəbəli kranın kabinəsində işləyir, tikintidə daş daşıyır, avtobusa, metroya minir, əgər bank və ya borclu olduqları əlindən almayıbsa, Xruşşov dövründən qalma binada yaşayır, istirahət günləri necə dinləyəcəyini düşünür. Proletar nadir hallarda hətta burjuaziyanın getdiyi mərkəzi küçələrdə gəzməyə məcbur olur. Onun mənzili ümumi yaşayış massivindədir, işlədiyi fabrik və ya zavod şəhərin kənarında və ya şəhərdən kənardadır.
Proletar kapitalistin həyatını ancaq filmlərdən bilir. Kapitalistin vaxtını keçirdiyi bütün bu yerləri proletar yalnız televizor ekranında görür. Buna görə də, proletarın həyatı kapitalistə yad bir insanın həyatı kimi görünür. Bir çox kapitalist avtobusun içəridən necə göründüyünü belə bilmir. Və əgər təsadüfən elit və mühafizə olunmayan adi bir yaşayış binasının girişinə girsələr - əsl "mədəniyyət şoku" yaşayırlar.
Kapitalistlər öz övladlarını elit lisey və gimnaziyalarda, nüfuzlu universitetlərdə, çox vaxt xaricdə oxuydurlar. Proletarlar isə öz övladlarına ali təhsil verə bilərlər, o halda ki, onlar borca düşsələr və sonra üç işdə çalışaraq onu ödəyə bilərlər. Daha tez-tez proletarların uşaqları kollecə gedir və ya səkkizinci və ya doqquzuncu sinifdən sonra işə başlayırlar. Və sözsüz ki, kapitalistlərin övladları “elitar” təhsil alaraq sonradan “elitar” işi – menecerlərin, müəssisə rəhbərlərinin, dövlət qurumlarının, yüksək vəzifəli məmurların işi olacaqlar. Yəni onlar atalarının yolu ilə gedəcək, cəmiyyətdə eyni imtiyazlı mövqe tutacaqlar. Proletar övladları isə ən yaxşı halda orta peşə təhsili almış, ən pis halda isə heç təhsil almayıb, fabrikdə fəhlə işləyəcək və ən çoxu sex ustası səviyyəsinə yüksələcəklər. Yəni onlar atalarının yolunu təkrarlayaraq sosial nərdivanın aşağı pillələrində qalacaqlar.
Təbii ki, istisnalar da ola bilər. Ola bilsin ki, proletarın oğlu müstəsna hallarda “zirvəyə çatır” və “elita” sıralarına daxil olur. Kapitalistin oğlu öz mühitindən qopub proletariat və ya təsnif edilmiş ünsürlərin mühitinə düşə bilər. Ancaq bunlar istisnalardır və biz ümumi qaydadan danışırıq.
Proletarla kapitalisti hətta zahiri görünüşünə görə ayırmaq asandır. Fərqli geyimləri, fərqli duruşları, fərqli mimikaları var. Burjua qəsdən “təvazökar” görünsə belə, bu “təvazökarlığa” külli miqdarda pul yatırıldığı, ən yaxşı modelyerlərin, dərzilərin və bərbərlərin vaxtının və səyinin sərf edildiyi dərhal aydın olur.
Bir sözlə, “sinfi fərqlərin silinməsi” yoxdur. Qarşılıqlı sosial təbəqələr tamamilə fərqli həyat tərzi keçirirlər, əslində iki fərqli dünyada yaşayırlar.
İndi proletariatımızın “itirməli bir şeyin olması” ilə bağlı. Və əslində nə var? Proletarlarımızın əksəriyyəti nəyə sahibdir? İlk növbədə, bir mənzil, bir otaqlı və ya iki otaqlı mənzil. Hansı ki, onların ya valideynləri, ya da nənələri sovet hökumətindən pulsuz alırdılar. Yaxud da özləri alıb bu mənzilə görə borca düşüblər, kredit götürüblər – indi də ömürlərinin sonuna qədər ödəməlidirlər. Və ola bilsin ki, onlar bu krediti ömrü boyu belə ödəməyəcəklər. Və öldükdən sonra övladları bunu ödəməyə davam edəcəklər.
İşçilərimizin başqa nələri var? Onların da çox vaxt yeni olmayan, işlənmiş, əksər hallarda pəncərələrin altında dayanan avtomobili ola bilər - çünki benzinə, ehtiyat hissələrinə və təmirə pul yoxdur. Yaxşı və nəhayət - onların bagı ola bilər. Yəni, təri ilə suladıqları yararsız taxta ev və dörd-beş altı sot torpaq. Həftə içi iş günlərində tükənərək - həftə sonları "bag" da sümüklərini çıxarmağa davam edirlər. Əslində, proletarlarımızın əksəriyyətinin sahib olduğu şey budur. Və bu ən yaxşı vəziyyətdədir. Hər kəsin mənzili, maşını, bagı yoxdur. Öz evi belə olmayanlar da az deyil. Ən əsası isə odur ki, proletarların bir hissəsi nisbi rifaha nail ola bilsə belə, bu rifah son dərəcə etibarsızdır. İlk böhrana qədər. Böhran baş qaldıran kimi, kapitalistin mənfəəti üçün təhlükə yaranan kimi o, itkilərini dərhal proletarların çiyninə atacaq. Ya maaşları kəsəcək, ya da işçilərin bir neçəsini darvazadan çölə atacaq. Proletar işsiz qalır və onun bütün rifahı bir dəqiqəyə çökür.
Gördüyümüz kimi, proletarların hələ də fabrikləri, bank hesablarında yüz milyonlarla pulu, imtiyazlı insanların yaşaması üçün elit bir ərazidə evi yoxdur.
Onlarda son nəticədə yalnız Marksın yazdığı zəncirlər - muzdlu köləlik zəncirləri, kapitalistdən asılılıq zəncirləri, ona öz işçi qüvvəsini satmaq ehtiyacı var, çünki proletar başqa cür yaşaya bilməz. Düzdür, bəzi proletarların əllərindəki zəncirlərlə yanaşı, boyunlarında kredit ilgəsi də var. Amma böyük sevinclə onu “itirəcəkləri” şübhəsizdir. Əgər onlar kredit ipi ilə sıxışıblarsa, özəl və ya dövlət sələmçilərinin borc əsarətinə düşüblərsə, bu, onların Sovet hakimiyyəti uğrunda mübarizə aparması üçün daha çox səbəbdir. Axı Sovet hakimiyyəti istənilən halda işçilərin burjuaziya qarşısında götürdüyü bütün borc öhdəliklərini ləğv edəcək. Sovet hakimiyyəti işçiləri burjuaziyanın almağa məcbur etdiyi kreditləri verməyə məcbur etməyəcək! Ən lazımlı şeylərə - mənzilə, övladlarının təhsilinə, özlərinə və ya yaxınlarına bahalı müalicə üçün kredit götürüblər. Yəni pulsuz almalı olduqları üçün. Lakin burjuaziya onları pulsuz almaq imkanından məhrum etdi. Çünki o, onların əməyini sovet hakimiyyəti kimi sosial nemətlər - səhiyyə, təhsil, təhlükəsizlik, mədəni inkişaf kimi cəmiyyətə qaytarmaq əvəzinə, mənimsəyirdi. Ona görə də aydındır ki, yeni sovet hakimiyyəti bütün bu borc öhdəliklərini ləğv edəcək. Bu o deməkdir ki, kreditlərdən tükənmiş adamların sovet hakimiyyəti uğrunda mübarizə aparmaq üçün daha çox səbəbləri var. Gördüyümüz kimi, proletariatın hələ də öz zəncirlərindən (və kredit ilgəyindən) başqa itirəcək heç nəyi yoxdur.
Sinif fərqlərinin aradan qaldırılması, proletariatın artıq proletariat olmaması haqqında miflərin burjuaziya üçün faydalı olduğunu ancaq axmaq başa düşmür. Bu cür miflər proletariatı ruhdan salır, onun sinfi şüurunu qazanmasına mane olur. Və sinfi şüur olmadan proletariat burjuaziya üçün heç bir təhlükə yaratmır. Sinif şüuru olmasa, onun qəbirqazanı inqilabçı fəhlə sinfi deyil, burjuaziyanın hər zaman asanlıqla aldada biləcəyi və hiylə qura bildiyi, öz maraqlarına xidmət etməyə məcbur edə biləcəyi filistin kütlələri olacaqdır.
Deməli, sinfi fərqlərin aradan qaldırılması haqqında mif kapitala sərfəlidir və onu xırda burjuaziyanın qarmaqarışıqları təkrarlayır və yayırlar. Ən pisi isə odur ki, onların bəziləri özlərini sosializmin müdafiəçisi, zəhmətkeş xalqın dostu hesab edirlər. Necə deyərlər, sosializmin belə müdafiəsinə görə sağ ol! Pis xidmət - belə bir "qorunma" budur. Məhz belə “dostlar” haqqında fəhlə sinfi deyə bilər: “Məni dostlarımdan qoruyun, düşmənlərimlə özüm bacararam".
Ədalət Abdinov
0 Комментарии