Çin Xalq Respublikasının paytaxtı Pekində on dördüncü Dünya Sosializm Forumu (8-10 sentyabr 2024-cü il) keçirilib. Çin təcrübəsinin dərindən öyrənilməsi və perspektivli qlobal tendensiyaların davamlı tədqiqi dünya sosializminin gələcəyi üçün son dərəcə vacibdir.
Biz elə bir dünyada yaşayırıq ki, ABŞ və Avropa İttifaqının hakim dairələri öz hegemonluqlarını saxlamaq üçün inadla çalışırlar. Onların məqsədi bir daha bütün xalqların və qitələrin əzilməsinə imkan verəcək yeni müstəmləkə sistemidir.
1. Dollar sistemi daxilində qeyri-bərabər ticarət və iqtisadi mübadilə.
2. Kasıb ölkələrə münasibətdə borc əsarəti və onların qabaqcıl texnologiyalara çıxışının məhdudlaşdırılması.
3. Rəngli inqilablar deyilən yollarla hökumətləri gözdən salmaq və devirmək cəhdləri.
4. Çinə qarşı yönəlmiş militarist hazırlıqlar, NATO-nun genişlənməsi və AUKUS (Anqlo-sakson dünyasının 3 ən böyük dövləti ABŞ, Böyük Britaniya və Avstraliya tərəfindən imzalanan hərbi pakt) hərbi ittifaqının yaradılması.
Qərbin hakim dairələrinin artan aqressivliyinin əsas səbəbi kapitalizmin dərinləşən böhranıdır. Onlar üçün yeni müstəmləkəçilik müasir dünyada hərtərəfli modernləşmədən qaçmağın bir yoludur və belə modernləşməni ancaq sosialist xarakterli transformasiyalarla təmin etmək olar.
2023-cü il martın 15-də Çin Kommunist Partiyası ilə dünyanın siyasi partiyaları arasında keçirilən Yüksək Səviyyəli Dialoq zamanı Çin Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin baş katibi Si Cinpin bəşər sivilizasiyasının müasir inkişafını ətraflı təsvir edib. O, qeyd edib ki, son onilliklər ərzində inkişaf prosesi kəskin dönüşlərlə dolu olub. Öz modernləşmə modelinin axtarışında bir çox ölkələr böyük çətinliklərlə üzləşirlər.
Həqiqətən də dünya xalqları özləri üçün həqiqi suverenliyə zəmanət vermək, iqtisadi və texnoloji geriliyi aradan qaldırmaq, sosial problemləri həll etmək istəyirlər. Xalq kütləsi mürtəce olan hər şeyin əleyhdarıdır ki, bu da onların uğurlu inkişafına mane olur. Onlar imperializmə, hegemonizmə və neokolonializmə qarşıdırlar. Bu əsasda bu gün dünya çoxluğu formalaşır, bu barədə indi getdikcə daha çox danışılır.
Mən dəfələrlə qeyd etmişəm və bir daha təkrar edirəm ki, müasirləşmənin ən görkəmli tarixi nümunələri kommunistlərin fəaliyyəti ilə bağlıdır.
Böyük Oktyabr Sosialist İnqilabının qələbəsindən sonra V.İ. Lenin ölkənin elektrikləşdirilməsi planını təklif etdi. Bu əsasda İ.V.Stalinin rəhbərliyi ilə SSRİ sənayeləşməni uğurla həyata keçirdi. Birinci beşillikdə Sovet İttifaqında 9 min zavod və fabrik tikildi. İqtisadiyyatın yeni sahələri: dəzgah istehsalı, traktor istehsalı, kimya sənayesi, təyyarə istehsalı və s. Lenin-Stalin modernləşməsi birbaşa sosialist inqilabının nəticəsi idi.
Sonrakı 100 illik dünya tarixində belə əlamətdar iqtisadi artım templərinə yalnız bir ölkə nail olub. Çin belə bir ölkəyə çevrilib. Onun XX-XXI əsrlərin qovşağında misilsiz inkişafı öz sürəti və miqyası ilə heyranedicidir.
SSRİ və Çində transformasiyalar müxtəlif şəraitdə həyata keçirilib və ayrılıqda bunların öz xüsusiyyətləri var. Bununla belə, onların ümumi xüsusiyyətləri də var.
1. Modernləşmənin aparıldığı ölkələrin nəhəng miqyası.
2. Hər iki dövlətin sürətli inkişaf tempi.
3. Müasirləşmə sosializm quruculuğu prosesində və kommunist partiyalarının rəhbərliyi altında həyata keçirildi.
Buradan nəticə çıxır: bəşəriyyət tarixində ən böyük iki modernləşmə sosialist xarakterlidir və onlar dünya inkişafının gedişatına köklü şəkildə təsir göstərmişdir.
Çinin müasir uğurları yeni dünya nizamının əsasını qoymağa kömək edir. Kapitalist Qərbdən fərqli olaraq Pekin eqoist yanaşmaları rəhbər tutmur. Bu, Çin Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Si Cinpin tərəfindən irəli sürülən Bəşəriyyət üçün Ortaq Gələcək İcması konsepsiyası və digər beynəlxalq təşəbbüslərdə aydın şəkildə ifadə edildi.
Birgə irəliləmək, çətinlikləri birlikdə dəf etmək və uğurları bölüşmək - bu düstur Çin və sosialist yönümlü ölkələr arasında əməkdaşlığın əsasını təşkil edir. Bu ölkələrin müasir dünyada ümumi koordinat sistemi var ki, bu da onları təbii müttəfiq edir.
Bu günlərdə Çin Xalq Respublikasının yaranmasının 75 illiyi və SSRİ ilə Çin Xalq Respublikası arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasının 75 illiyi tamam olur. 1949-cu ildə Sovet İttifaqı Çin Xalq Respublikasını ilk tanıdı və ona dostluq və yardım əli uzatdı. İki sosialist dövləti imperialist təcavüzə qarşı mübarizədə çiyin-çiyinə dayanmış, dünya xalqlarının azadlıq istəyini dəstəkləmişlər. Bu, müstəmləkə imperiyalarının dağılması üçün böyük əhəmiyyət kəsb edirdi.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, yeni Çinin yaranmasından üç il əvvəl Çörçillin Fulton çıxışı Soyuq Müharibənin başlanğıcını qoydu. Sonra SSRİ və Çin birlikdə üçüncü dünya müharibəsinin təhrikçilərinə qarşı çıxdılar. Sovet xalqı faşizmə və militarizmə qarşı birgə mübarizəyə sadiq qaldılar.
XX əsrdə sələflərimizin əvəzsiz təcrübəsi bizi Azərbaycan-Çin əlaqəıərini möhkəmləndirməyə yönəldir və bizi ədalətli dünya uğrunda, yeni böyük müharibə təhlükəsinə qarşı mübarizəyə ruhlandırır. 2013-cü ildə Çin 21 milyard dollar həcmində dəyərləndirilən “Bir kəmər, bir yol” layihəsinin həyata keçirilməsinə start verdi və Azərbaycan bu layihəni dəstəkləməklə yanaşı, onun reallaşmasında aparıcı iştirakçıya çevrildi.
Bu günə kimi Çin ilə Azərbaycan arasında 88 sənəd imzalanıb. 2019-cu ildə Prezident İlham Əliyevin başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti 2-ci “Bir kəmər, bir yol” Beynəlxalq Əməkdaşlıq Forumunda iştirak etmək məqsədilə Çinə etdiyi səfər zamanı iki ölkənin şirkətləri arasında müxtəlif istiqamətlər üzrə ümumi dəyəri 821 milyon dollar olan 10 sənəd imzalanıb.
Çinin Avropa ilə ticarət əlaqələrini Azərbaycan üzərindən həyata keçirməyə çalışması təkcə ölkəmizin coğrafi mövqeyindən ibarət deyil. Azərbaycan 15 milyon ton yükaşırma imkanı olan beynəlxalq dəniz limanına və ildə 5 milyon ton yükdaşıma imkanı olan Bakı-Tbilisi–Qars (BTQ) dəmir yoluna malikdir. Bu infrastrukturlar Orta Dəhlizin əsasını təşkil edir. Bu il BTQ-də genişləndirmə işləri başa çatacaq. Dəmir yolunun Gürcüstandan keçən hissəsində genişləndirmə işləri başa çatdıqdan sonra yolun yükdaşıma imkanı 10 milyon tona çatacaq.
Bu gün dünyanın qloballaşdığını etiraf etmək kifayət deyil. Biz başa düşməliyik ki, bəşəriyyətin qarşısında duran əsas problemləri ancaq birlikdə həll etmək olar. Bu, bərabərlik, qarşılıqlı hörmət və inklüziv inkişaf əsasında edilməlidir. Bəşəriyyət üçün Ortaq Taleyin İcması konsepsiyasının mahiyyəti davamlı və davamlı sülhün, ortaq təhlükəsizliyin, ortaq rifahın və açıqlığın hökm sürdüyü gözəl gələcək yaratmaqdır.
Belə bir dünyanın yaranmasına Azərbaycan kommunistləri də öz töhfələrini verirlər. Kommunistlr Çin Xalq Respublikasının uğurlu təcrübəsinin təbliğinə böyük diqqət yetirirlər. Ölkəmizin kommunistləri “Vahid Çin” prinsipini qətiyyətlə dəstəklədiyini və Tayvanı Çinin ayrılmaz hissəsi kimi qəbul etdiyini bəyan ediblər.
Müasir Çin iki prinsipial mühüm strategiya həyata keçirir: o, öz milli maraqlarını uğurla müdafiə edir və ədalətli çoxqütblü dünya üçün ardıcıl mübarizə aparır.
İmperialist Qərb Çinə qarşı müqavimətini gücləndirir. Buraya bir sıra tədbirlər daxildir:
1. Çin Xalq Respublikasının texnoloji blokadasını təşkil etmək cəhdləri;
2. Pekinə qarşı koalisiya yaratmaq;
3. Tayvan kartını oynamaq istəyi;
4. İnsan hüquqları mövzusunda spekulyasiya;
5. İnformasiya məkanında Çin Xalq Respublikasının saxta imicinin yaradılması.
Bu düşmənçilik hərəkətlərinə baxmayaraq, Çin iqtisadiyyat, elm və texnologiya, mədəniyyət, kosmik tədqiqatlar və digər sahələrdə yeni rekordlar əldə edir. Bütün dünyada xoşməramlı insanlar Çin Xalq Respublikasının inkişafını bütün bəşəriyyətin sosial-iqtisadi tərəqqisinin açarı kimi görürlər.
Ədalət Abdinov
0 Комментарии